نقدینگیِ مهارنشدنی

اخبار بازار؛ ندا فتاحی روزبهانی – قابل‌ذکر است رشد نقدینگی در سه‌ماهه اول امسال ۵/۲ درصد بوده به‌طوری که آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد از ۱۸۸۲ هزار میلیارد تومان نقدینگی موجود در کشور تا پایان سال ۹۷، دولت‌های یازدهم و دوازدهم در ۶۸ ماه فعالیت خود سهم ۷۴ درصدی در ایجاد آن دارند.

رشد چهار برابری
اگر بخواهیم مقصر این رشد را دولت و عملکرد آنها بدانیم، خطایی دیده نمی‌شود؛ زیرا حسن روحانی در سال 92 و در زمان ارائه اولین گزارش عملکرد 100 روزه خود، نقدینگی را عامل تورم اعلام کرد و از سیاست‌های خود برای کاهش و مهار آن خبر داد. اما آمارها امروز نشان می‌دهد که با گذشت کمتر از 6 سال از فعالیت این دولت، میزان نقدینگی چهار برابر شده و سیاست‌های روحانی با شکست روبه‌رو شده است. به همین منظور است که مهدی تقوی کارشناس مسائل اقتصادی به «امروز» گفت: سیاست‌های دولت در اجرا، کارشناسانه نیست و مدیریتی ضعیف و نگاهی کوتاه‌مدت دارد.
وی افزود: به‌عنوان مثال باید برای مهار نقدینگی به‌طور بنیادی برنامه‌ریزی شود و آن را به‌طور دقیق اجرا کرد، اما دولت خود را سرگرم موضوعاتی کرده که در اقتصاد و برای معیشت مردم در اولویت نیست.
این مدرس اقتصاد در دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به نرخ تورم 40 درصدی ایران ادامه داد: اگر دولت می‌توانست نقدینگی را مهار کند، تورم به چنین نرخی نمی‌رسید.
وی سیاست‌های بانکی را همسو با شرایط حاکم بر اقتصاد ایران ندانست و افزود: یکی از دلایل رشد نرخ نقدینگی را باید در سیاست‌های پولی و بانکی دولت دید به‌طوری که نمی‌تواند برای جذب نقدینگی، جذابیت داشته باشد و از سوی دیگر این نقدینگی را به تولید هدایت کند.
تقوی با مدنظر قرار دادن بازارهای موازی صنعت بانکداری گفت: طی چند سال اخیر، جذابیت بازارهای موازی که عمدتاً در حوزه دلالی است برای مردم جذابیت بسیاری را پیدا کرده به‌طوری که علاوه بر بالا بودن سود، کوتاه بودن زمان سوددهی نیز بر خروج سرمایه از بانک تأثیر بسیار داشته است.
این کارشناس مسائل پولی و مالی افزود: سیاست‌های دولت منجر شده تا این جذابیت بیرون آمدن پول از مسیر سرمایه‌گذاری صحیح را به وجود آورد و سرمایه مردم در خانه‌ها به سکه و دلار تغییر شکل دهد.
وی با انتقاد از نحوه سود شماریِ بانک‌ها گفت: البته همچنان سرمایه‌گذاری در بانک‌ها برای مردم جذاب است، زیرا یک امنیت بلندمدت را از نظر روانی برای سپرده‌گذار ایجاد می‌کند؛ اما شیوه سوده دهی بانک‌ها منجر به تورم می‌شود.
تقوی ادامه داد: بانک‌ها ماشین خلق پول شده‌اند، زیرا هر روز سود بیشتری را نسبت به قبل پرداخت می‌کنند و به‌نوعی در پرداخت سود نیز با یکدیگر رقابت داشتند که البته این مهم در چند سال اخیر مدیریت شده، ولی بودن پول در بانک‌ها خودبه‌خود؛ خلق پول در اقتصاد را رقم زده و بانک‌ها نیز بجای حمایت و سرمایه‌گذاری در بخش تولید، علاقمند به بنگاه‌داری شده‌اند.
وی با انتقاد از مدیریت دولت در بازار سکه و دلار گفت: اگر اکنون دلار و طلا با کاهش قیمت روبه‌رو شده‌ است، به دلایل کاهش هیجانات مردم است؛ زیرا دولت نتوانست این هیجانات را در افزایش قیمت مهار کند؛ بنابراین در زمان کاهش نیز نتوانست نقشی مطلوب را ایفا کند.
این کارشناس مسائل کلان اقتصادی اعلام کرد: دولت و بانک مرکزی باید در سیاست‌های خود به‌منظور حمایت از بخش تولید، تزریق سرمایه به تولید و بخش خصوصی، چگونگی تعیین نرخ سود و نرخ سود متغیر، تعیین سیاست‌های تشویقی برای جذب سپرده و… تغییر ایجاد کرده و ساماندهی نقدینگی را بجای حذف 4 صفر از اسکناس‌ها در اولویت قرار دهند.
وی یادآور شد: چگونگی نوشتن و تنظیم بودجه سال آینده بسیار مهم بوده و می‌تواند در اقتصاد چند سال آتی کشورمان تأثیر بسیار داشته باشد، به‌طوری که باید تغییر این سیاست‌ها را در بودجه‌نویسی لحاظ کرد.