واردات منهای انتقال ارز

اخبار بازار؛ کیمیانجفی –  اوایل دهه ۹۰ بود که به علت اعمال تحریمها، شرایط نامطلوب ارزی برای ایران رقم خورد و آن شرایط دولت را مجبور کرد تا تنها کالاهای اساسی و واسطهای را مشمول ارز مبادلهای کند و واردات مابقی کالاها به روش واردات بدون انتقال ارز صورت گیرد. در آن زمان نیز اجرای این روش مخالفان خود را داشت، به گفته آنها واردات بدون انتقال ارز چه در میانمدت و چه در بلندمدت نمیتوانست روش مناسبی برای تنظیم بازار باشد. حال دوباره اجرای این سیاست نقل محافل شده و سروصدای زیادی را بین فعالان اقتصادی به پا کرده است.
عصر روز شنبه، خبری از سوی سرپرست وزارت صمت منتشر شد که واکنشهای متفاوتی را به همراه داشت. مدرسخیابانی اعلام کرد که با هماهنگی بانک مرکزی، واردات مواد اولیه کارخانجات بدون الزام به انتقال ارز امکانپذیر خواهد شد. انتشار این خبر نظر مثبت برخی از فعالان اقتصادی را به همراه داشت. این در حالی است که گروهی دیگر از فعالان، این سیاست را ناموفق دانستند و معتقدند سپردن تشخیص شرایط شرکتها به بانک مرکزی، غیرکارشناسی خواهد بود.
واکنشها به واردات بدون انتقال ارز
پس از اعلام این خبر، مجیدرضا حریری، عضو اتاق بازرگانی ایران پس از انتشار این خبر در صفحه تویٔیتر خود نوشت: «اعلام شده است واردات بدون انتقال ارز تحت شرایطی قرار است آزاد شود. هشدار، بانک مرکزی و وزارت صمت مراقب باشند. فشار به بازار ارز و ایجاد تقاضای جدید میتواند منجر به افزایش شدید نرخ ارز شود. مراقب لابی آنان که در پی افزایش نرخ ارز هستندباشند.» از سویی دیگر، برخیها معتقدند که تصمیمات ناگهانی میتواند منجربه سردرگمی واردکنندگان و فعالان اقتصادی شود. به گفته آنها کشور در روزهای تحریم به سر میبرد و اینگونه تصمیمات میتواند فشار بیشتری بر کشور وارد کند و قطعا تبعاتی را برای اقتصاد به همراه خواهد داشت، تبعاتی همچون افزایش شدید نرخ ارز. مخالفان واردات بدون انتقال ارز، مخاطراتی همچون پولشویی، قاچاق کالا، اتلاف منابع ارزی، از بین رفتن فرصتهای شغلی و به هم ریختگی صنایع تولیدی را دلیل مخالفت خود عنوان میکنند. به گفته آنها، این روش تقاضای بسیار زیادی برای ارز ایجاد خواهد کرد که اگر به خوبی مدیریت نشود میتواند موجب افزایش شدید قیمتها شده و مشکلاتی را برای اقتصاد، تولیدکنندگان و مصرفکنندگان ایجاد کند. این در حالی است که برخیها معتقدند کشور در تنگنای ارزی قرار دارد و واردات بدون انتقال ارز میتواند راهی برای دور زدن تحریمها باشد.
جزیٔیات و شرایط واردات بدون انتقال ارز
بحث درخصوص مزایا و معایب تصمیمات اخیر برای واردات ادامه داشت تا اینکه ساعتی پس از انتشار این خبر، بانک مرکزی در پی طرح اجرای مجدد رویه واردات بدون انتقال ارز اعلام کرد که صادرکنندگان میتوانند ارز حاصل از صادرات خود را بهروشهای متعدد به چرخه اقتصاد کشور برگردانند. بانک مرکزی در چهار بند تاکید کرد که ارز حاصل از صادرات در سامانه نیما بهواسطه بانکها و صرافیهای مجاز عرضه کنند. صادرکنندگان از محل ارز حاصل از صادرات خود نسبت به تأمین نیازهای واردات خود اقدام کنند. صادرکنندگان میتوانند بخشی از ارز صادراتی خود را به واردکنندگان دیگر واگذار کنند و ارز خود را در اختیار آنها قرار دهند. صادرکنندگان میتوانند بخشی از درآمد صادراتی خود را بهصورت اسکناس به کشور وارد کنند و به صرافیهای مجاز و بانکه بفروشند. در بخش دیگری از این اطلاعیه آمده بود که
بانک مرکزی بارها اعلام کرده است که از ورود منابع ارزی بدین طریق نیز استقبال میکند، اما مشروط ب ًه آنکه جریان ورود و مصرف ارز و منشأ ً آن کاملا شفاف باشد. بر همین اساس مجددا اعلام میکند این بانک آماده است در صورتی که دارندگان ارز با منشأ خارجی بتوانند منشأ ارز خود را اعلام کنند و ارز مربوط به ثبت سفارشهای اولویتدار تخصیص شود نسبت به صدور گواهی تخصیص ارز تحت عنوان ارز اشخاص اقدام کند. اضافه میکند بانک مرکزی معتقد است شرط اساسی در تقویت تولید داخل و توجه عملی به اقتصاد مقاومتی حرکت به سمت شفافیت است.
پس از انتشار اطلاعیه بانک مرکزی، مجیدرضا حریری بار دیگر در تویٔیتر خود نوشت: «خوشبختانه بانک مرکزی در اینمورد اطلاعرسانی کرد و شفافیت منشأ ارز شرط لازم استفاده ارز متقاضی
تعیین شد،اقدامی درست ومنطقی.»
خبری خوب برای تولیدکنندگان؟
با وجود مخالفتها درخصوص واردات بدون انتقال ارز، فعالان اقتصادی که این اقدام را خبر خوبی برای تولیدکنندگان می‌دانند. آنهامعتقدندبه جریان انداختن ارزهای در دست اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی و تزریق آن به چرخه اقتصادی مولد، در دور زدن تحریمها موثر خواهد بود و برای رقم زدن اتفاقات خوب تنها کافی است نظارتها دقیقتر شود. محمدعلی عباسی، عضو اتاق بازرگانی ایران با اشاره به خبر واردات بدون انتقال ارز به «ابتکار» گفت: در سالهای بعد از انقلاب صحبت از این بود که از منشأ خارجی (ایرانیانی که خارج از کشور ارز دارند) بتوانند واردات به کشور را انجام دهند تا از این طریق هم به تامین مواد اولیه شرکتها کمک کنند و هم در افزایش درآمدهای کشور موثر باشند. در این روش افرادی که ارز در خارج ازکشور داشتند می‌توانستند کالاهای مجاز را تحت قوانین مشخص وارد کشور کنند. وی در ادامه: اکنون مجدد از واردات بدون انتقال ارز صحبت به میان آمده و اینکه دستورالعمل جدید در اینباره وجود داشته باشد هنوز مشخص نیست. تامین مواد اولیه با منشأ خارجی یعنی استفاده از ارزهایی که در خارج از کشور وجود دارد. در چنین شرایطی که ما منابع ارزی محدودی داریم برای واردات میتوانیم از این روش استفاده کنیم و با انتقال ارز ایرانیهای خارج از کشور مواد
اولیه واحدهای تولیدی را تامین کنیم.
عباسی در پاسخ به این پرسش که این روش واردات چه تاثیری بر نرخ ارز خواهد گذاشت، گفت: این روش قطعا بر نرخ ارز تاثیرگذار خواهد بود، اما باید توجه داشته باشیم که اگر روند واردات مدیریت شود و شفافیت پایه اصلی اقدامات باشد قطعا این روش نتایج مثبتی را به همراه خواهد داشت. ما در شرایط فعلی منابع ارزی محدودی داریم و واردات با منشأ خارجی میتواند راهی مناسب برای حفظ منابع ارزیمان باشد. به عبارتی دیگر، ارزهای خارجی اندوخته و ذخیرهای برای کشور هستند که میتوان در مواقع حساس به سراغشان رفت، این در حالی است که ما میزان قابل توجهی ارزهای خارجی داریم. استفاده از این روش میتواند به نرخ ارز کمک کند. وی اظهار کرد: اگر این سیاست به مرحله اجرا برسد میتواند راهی برای پویایی اقتصاد باشد. اما باید اشاره کنم که ما در سال جهش تولید هستیم و امیدوارم با سیاستهایی که برای تنظیم بازار اتخاذ می‌شود از تولید غافل نشویم.

 منبع: ابتکار