رشد١٠٠٠ درصدی مشاغل اينترنتی در كرونا

دولت تدبير و اميد از زماني که روي کار آمده، به‌ رونق کسب‌وکارهاي اينترنتي اهميت خاصي داده که ازجمله آن مي‌توان به رونق تاکسي‌هاي اينترنتي و خريد و فروش آنلاين محصولات اشاره کرد. در چند سال اخير اين کسب‌وکارها با خدمات باکيفيت و ارزاني که ارائه دادند محبوبيت خاصي در فرهنگ عمومي پيدا کردند و به‌نوعي از فعاليت‌هاي سنتي شبيه به خود پيشي گرفتند. با اينکه قانون‌گذاران و سياست‌مداران ايراني موانع زيادي در مقابل اين کسب‌وکارها گذاشته‌اند و همواره مواضع تند و تيزي عليه توسعه زيرساخت‌هاي ارتباطي و اينترنتي داشته‌اند، اما با شيوع کرونا در ايران از شدت برندگي تيغ نقد آنها کاسته شد. منتقدان توسعه زيرساخت‌هاي اينترنتي با اينکه همچنان از صحبت‌هاي گذشته خود کوتاه نيامده‌اند، اما ناچار شده‌اند که لبه ديگري براي چاقوي خود در نظر بگيرند و طرفدار نظريه «اينترنت چاقوي دولبه است» بشوند. پيش از اين آنها فقط به کشندگي اين چاقو اعتقاد داشتند، اما اکنون به اين نتيجه رسيده‌اند که با آن مي‌توان پوست ميوه را هم گرفت. البته اين هم بدبينانه‌ترين فرضيه‌اي است که مي‌توان براي بستر اينترنت در نظر گرفت. چراکه امروزه بدون استفاده از اين ابزار تمام راه‌هاي ارتباطي و تجاري کشورها بسته مي‌شود و برنامه‌اي شبيه پيش از پيدايش اينترنت براي ادامه حيات جامعه تدوين کرد. در حالي که با استفاده از ابزارهاي اينترنتي و شبکه‌هاي اجتماعي مي‌توان تعاليم ديني را هم به‌درستي آموزش داد. با اينکه ازجمله اهداف فيلترينگ پلتفرم محبوب و پرکاربر تلگرام جلوگيري از انتشار محتواي غيراخلاقي و حمايت از زيرساخت‌هاي داخلي معرفي شد، اما امروز مشاهده مي‌کنيم که فيلترکنندگان در دستيابي به هر دو هدف ناکام مانده‌اند. اپليکيشن‌هاي داخلي مشابه که به هيچ وجه نتوانستند نياز مخاطبان را برطرف کنند و اخيرا برنامه سروش هم به مزايده گذاشته شد و پس از اين فيلترينگ فقط فيلترشکن‌ها بودند که بازارشان سکه شد و وارد گوشي‎‌ کاربران ايراني در تمام سنين شدند. آن‌طور که روز گذشته امير ناظمي، معاون وزير ارتباطاتف اعلام کرد، فيلترينگ کانال‌هاي تلگرامي باعث شد يک‌سوم از تعداد کانال‌هاي مذهبي کاسته شود، از سوي ديگر نيز بخش کوچکي از محتواي تلگرام غيراخلاقي بوده، تعداد پست‌هاي وايرال شده اندک و در حد 4/0 درصد بوده که باقي مانده و تغييري نکرده‌اند، بنابراين وقتي ما اين کار را انجام مي‌د‌هيم عملا فرصت را از کساني که مي‌خواهند ديدگاه خود را بيان کنند و حرف بيشتري براي ارائه به عموم دارند، مي‌گيريم. در حقيقت امکان بروز و ظهور ديدگاه‌هاي متنوع در شبکه‌هاي مجازي سلب مي‌شود. او همچنين تاکيد داشت: گاهي به تعداد شکايت‌ها در فضاي مجازي اشاره مي‌شود، مثلا گفته مي‌شود حدود 20 درصد از شکايت‌ها در پليس فتا در حوزه مبادلات تجاري و پرداخت‌هاي خرد مربوط به فضاي مجازي است، اين در حالي است که 20 درصد از کل پرداخت‌هاي خرد هم در فضاي مجازي اتفاق مي‌افتد، اينکه 20 درصد به همراه خودش همان تعداد شکايت هم دارد عجيب نيست، مثل اين است که بازارها را ببنديم چون 80 درصد شکايت‌هاي ديگر در بازارها اتفاق مي‌افتد. البته چنين صحبت‌هايي وزارت ارتباطات دولت دوازدهم را در ماجراي فيلتر تلگرام تبرئه نمي‌کند. در خوش‌بينانه‌ترين حالت مسئولان اين وزارتخانه به‌رغم شعارهايي که سر مي‌دادند نتوانستند در مقابل فيلترينگ آن در مقابل نهادهاي ديگر بايستند که اين امر استقلال وزارتخانه را زيرسوال مي‌برد.

افزايش اعتماد مردم به فروش آنلاين

ورود کرونا به ايران پيامدهاي بسيار ناگواري داشت که ازجمله آن مي‌توان به از دست رفتن جان 10 هزار و 670 نفر از هم‌وطنان و ابتلاي 225 هزار و 205 نفر از ايرانيان به ويروس کوويد-19 تا روز گذشته اشاره کرد. در بخش اقتصاد کشور نيز بسياري از کسب‌وکارها که درگير تحريم بودند، به نقطه تسليم رسيدند و ناي خود را براي ادامه حيات از دست دادند. با اينکه پيش‌بيني مي‌شد نرخ رشد اقتصادي ايران در سال جاري مثبت شود، اما پيرو شيوع کرونا صندوق بين‌المللي پول پيش‌بيني کرده که نرخ رشد اقتصادي ايران براي سومين سال پياپي هم منفي شود و در کانال منفي شش درصد بايستد. به‌رغم تمام اين آسيب‌ها اما کرونا دستاوردهايي هم براي اقتصاد ايران داشته که ازجمله آنها مي‌توان به رونق کسب‌‎وکارهاي اينترنتي و توجه ويژه به توسعه زيرساخت‌هاي ارتباطي اشاره کرد. البته برخي از کسب‌وکارهاي آنلاين، به‌ويژه تاکسي‌هاي اينترنتي از اين موضوع سوءاستفاده کردند و بدون حساب و کتاب منطقي اخيرا قيمت‌هاي عجيب و غريبي براي خدمات خود تصويب کردند که بررسي آن نياز به بحث جداگانه‌اي دارد. روز گذشته دبير ستاد توسعه فناوري‌هاي حوزه اقتصاد ديجيتال و هوشمندسازي به ايرنا گفت: توسعه زيرساخت ارتباطي کشور باعث شد با شيوع کرونا کسب‌و‌کارهاي آنلاين زمين‌گير نشوند و حتي بعضي از آنها با رشد 1000 درصدي روبه‌رو شوند. مهدي محمدي افزود: در مجموع به‍طور متوسط رشدهايي بين 500 تا 600 درصد در کسب‌و‌کارهاي اينترنتي اتفاق افتاده است. او خاطرنشان کرد: در حوزه‌هاي سنتي مانند خرده‌فروشي‌هاي آنلاين نيز شاهد رشدهاي عجيب‌وغريب بوديم. اسنپ‌‍مارکت و ديجي‌کالا که ميزان فروش‌شان تا شش برابر افزايش پيدا کرد و بعضا مجبور شدند سيستم حمل‌ونقل و انبارداري خود را گسترش بدهند. يکي از نکات مثبت ديگر که دراين‌بين اتفاق افتاد،  عمده‌فروشي‌هاي آفلايني بودند که به راه‌اندازي فروشگاه آنلاين روي آوردند. همين مساله باعث شده اعتماد مردم به فروشگاه آنلاين بيش از قبل شود.